Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và những tác động tiêu cực của du lịch đại trà ngày càng hiện hữu, du lịch bền vững đã trở thành một chủ đề nóng trên toàn cầu. Tại Việt Nam, xu hướng này cũng đang dần chiếm lĩnh sự quan tâm của du khách và các nhà quản lý du lịch. Báo cáo mới nhất từ Booking.com dựa trên khảo sát 31.000 du khách từ 34 quốc gia, bao gồm Việt Nam, đã hé lộ những tín hiệu đáng chú ý về nhận thức và hành vi du lịch bền vững của du khách Việt, đồng thời chỉ ra những thách thức và cơ hội để phát triển loại hình du lịch này tại Việt Nam.
Du khách Việt Nam ngày càng ưu tiên du lịch bền vững
Nghiên cứu từ Booking.com cho thấy du lịch bền vững không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành một yếu tố quan trọng trong quyết định lựa chọn du lịch của nhiều người, đặc biệt là du khách Việt Nam. Có đến 96% du khách Việt tham gia khảo sát khẳng định du lịch bền vững đóng vai trò quan trọng đối với họ. Điều này cho thấy một sự chuyển biến lớn trong nhận thức của du khách Việt, khi họ ngày càng ý thức được trách nhiệm của mình đối với môi trường và cộng đồng địa phương trong mỗi chuyến đi.
Tuy nhiên, mức độ ưu tiên du lịch bền vững ở du khách Việt cũng có sự phân hóa. Một bộ phận (26%) dù nhận thức được tầm quan trọng của du lịch bền vững nhưng vẫn chưa xem đây là yếu tố quyết định khi lên kế hoạch du lịch. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thiếu thông tin, giá cả hoặc sự tiện lợi. Mặt khác, một tỷ lệ đáng kể (40%) du khách Việt bày tỏ sự mệt mỏi khi liên tục nghe về biến đổi khí hậu, cho thấy một bộ phận có thể cảm thấy quá tải hoặc chưa thực sự tin vào tác động của du lịch bền vững.
Khu du lịch sinh thái Thung Nham điểm đến du lịch bền vững tại Ninh Bình
Dù vậy, những con số tích cực vẫn chiếm ưu thế khi nhìn về tương lai. Có đến 94% du khách Việt Nam mong muốn thực hiện các chuyến đi bền vững hơn trong vòng 12 tháng tới. Đáng chú ý, hơn một nửa trong số này (56%) cảm thấy áy náy khi lựa chọn các hình thức du lịch gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, và 21% hành động vì tin rằng du lịch bền vững là quyết định đúng đắn. Điều này cho thấy động lực thúc đẩy du lịch bền vững ở du khách Việt đến từ cả yếu tố đạo đức và ý thức trách nhiệm với cộng đồng.
Nhận thức và hành động: Khoảng cách và thách thức
Mặc dù nhận thức về du lịch bền vững đang tăng lên, báo cáo cũng chỉ ra một số thách thức đáng lưu tâm. Một nghịch lý tồn tại khi có đến 80% du khách Việt mong muốn điểm đến của họ sẽ được cải thiện sau khi họ rời đi, nhưng đồng thời lại có tới 46% cảm thấy những nỗ lực cá nhân của họ trở nên vô ích khi các điểm du lịch chưa thực sự áp dụng các biện pháp bền vững. Sự thiếu đồng bộ giữa mong muốn của du khách và thực tế tại các điểm đến đang tạo ra một rào cản không nhỏ cho sự phát triển của du lịch bền vững.
Bên cạnh đó, một bộ phận du khách Việt vẫn chưa thực sự nhận thức được đầy đủ tác động của hành động cá nhân đến môi trường và xã hội. Tỷ lệ du khách tin rằng thiệt hại môi trường đã không thể khắc phục (33%) và du lịch cá nhân không tạo ra khác biệt (33%) vẫn còn khá cao. Thậm chí, 25% du khách không tin biến đổi khí hậu nghiêm trọng như những gì đang được cảnh báo. Điều này cho thấy công tác truyền thông và giáo dục về du lịch bền vững cần được đẩy mạnh hơn nữa để nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của du khách.
Tiềm năng và cơ hội phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam
Tuy còn nhiều thách thức, Việt Nam vẫn có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển du lịch bền vững. Báo cáo cho thấy 75% du khách Việt sẵn sàng lựa chọn du lịch bền vững hơn trong tương lai, và 43% cảm thấy tội lỗi khi lựa chọn các hình thức du lịch kém bền vững. Đây là những tín hiệu tích cực cho thấy thị trường du lịch bền vững tại Việt Nam đang rộng mở.
Động lực thúc đẩy du lịch bền vững không chỉ đến từ ý thức bảo vệ môi trường mà còn từ trải nghiệm du lịch phong phú và ý nghĩa hơn. 62% du khách nhận thấy họ là phiên bản tốt nhất của chính mình khi du lịch bền vững, và 67% cảm thấy được truyền cảm hứng khi chứng kiến các hoạt động bền vững trong chuyến đi. Điều này cho thấy du lịch bền vững không chỉ là trách nhiệm mà còn mang lại giá trị gia tăng cho trải nghiệm du lịch của du khách.
Du khách trải nghiệm du lịch bền vững
Thực tế, nhiều du khách Việt đã và đang thực hành du lịch bền vững thông qua các hành động cụ thể. 96% đã tham gia các hoạt động trải nghiệm văn hóa địa phương, 93% mua sắm tại các cửa hàng nhỏ, độc lập và 93% lựa chọn các phương tiện di chuyển thân thiện với môi trường như đi bộ, xe đạp hoặc phương tiện công cộng. Xu hướng này cho thấy du khách Việt không chỉ nói mà còn hành động để góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch.
Giải pháp và hành động cần thiết để thúc đẩy du lịch bền vững
Để khai thác tối đa tiềm năng và vượt qua thách thức, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, từ du khách, doanh nghiệp du lịch đến các cơ quan quản lý nhà nước.
Đối với du khách:
- Nâng cao nhận thức: Chủ động tìm hiểu thông tin về du lịch bền vững, tác động của du lịch đến môi trường và cộng đồng.
- Lựa chọn có trách nhiệm: Ưu tiên các sản phẩm và dịch vụ du lịch bền vững, lựa chọn các nhà cung cấp có chứng nhận uy tín.
- Hành động thiết thực: Tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu rác thải, tôn trọng văn hóa địa phương, ủng hộ các sản phẩm địa phương.
Đối với doanh nghiệp du lịch:
- Phát triển sản phẩm bền vững: Xây dựng các tour du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, chú trọng bảo tồn văn hóa và môi trường.
- Áp dụng tiêu chuẩn bền vững: Đạt các chứng nhận du lịch bền vững, thực hiện các biện pháp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu rác thải, hỗ trợ cộng đồng địa phương.
- Truyền thông minh bạch: Cung cấp thông tin rõ ràng về các hoạt động bền vững của doanh nghiệp, khuyến khích du khách tham gia và ủng hộ.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước:
- Xây dựng chính sách: Ban hành các chính sách khuyến khích phát triển du lịch bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.
- Quản lý điểm đến: Quy hoạch phát triển du lịch bền vững, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, kiểm soát chất lượng dịch vụ.
- Tuyên truyền và giáo dục: Nâng cao nhận thức về du lịch bền vững cho cộng đồng và du khách, thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan.
Kết luận
Du lịch bền vững không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu cấp thiết để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, văn hóa và đảm bảo sự phát triển lâu dài của ngành du lịch Việt Nam. Với nhận thức ngày càng tăng của du khách Việt, cùng với sự chung tay của doanh nghiệp, cộng đồng và nhà nước, du lịch bền vững tại Việt Nam hứa hẹn sẽ có những bước tiến mạnh mẽ trong tương lai, góp phần xây dựng một ngành du lịch xanh, trách nhiệm và mang lại giá trị đích thực cho cả du khách và cộng đồng địa phương.