Mỗi khi nhắc đến du lịch Phú Thọ, người ta thường nghĩ ngay đến những đền Hùng uy nghiêm, nơi cội nguồn dân tộc. Nhưng ít ai biết rằng, mảnh đất này còn ẩn chứa những viên ngọc quý văn hóa, những ngôi làng cổ kính với bề dày lịch sử và những lễ hội độc đáo. Làng cổ Đào Xá, một điểm đến đầy hấp dẫn nằm bên bờ sông Đà thơ mộng, đang chờ đón du khách khám phá những nét đẹp văn hóa truyền thống đặc sắc và trải nghiệm không gian thanh bình, đậm chất quê hương. Tour du lịch làng cổ Đào Xá hứa hẹn sẽ là một hành trình đáng nhớ, đưa bạn ngược dòng thời gian, tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và con người nơi đây.
Khám phá vẻ đẹp làng cổ Đào Xá
Làng cổ Đào Xá thuộc xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, tựa mình bên dòng sông Đà hiền hòa. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn là một vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa.
Vị trí địa lý và dấu ấn lịch sử
Đào Xá nằm ở vị trí đắc địa, phía bờ Tây sông Đà, mang trong mình vẻ đẹp yên bình của một làng quê Bắc Bộ điển hình. Làng còn lưu giữ những dấu ấn lịch sử đáng tự hào. Tương truyền, vùng đất này chính là nơi diễn ra cuộc giao tranh huyền thoại giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh, hai vị thần tượng trưng cho sức mạnh thiên nhiên trong tâm thức dân gian Việt Nam. Câu chuyện về cuộc chiến chống lũ lụt, bảo vệ mùa màng của Sơn Tinh đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và tín ngưỡng của người dân Đào Xá.
Đặc biệt, làng Đào Xá vinh dự được đón Bác Hồ kính yêu ghé thăm vào ngày 29 tháng 1 năm 1964. Sự kiện này không chỉ là niềm tự hào to lớn của người dân Đào Xá mà còn là minh chứng cho vị thế và tầm quan trọng của làng trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Ngày nay, những câu chuyện và kỷ niệm về Bác Hồ vẫn được người dân nơi đây trân trọng, gìn giữ, trở thành một phần không thể tách rời của bản sắc văn hóa làng.
Đình Đào Xá – Kiến trúc cổ kính
Đình Đào Xá là một trong những công trình kiến trúc cổ kính và tiêu biểu nhất của làng. Ngôi đình 7 gian này được xây dựng vào cuối thế kỷ XVII, mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống Việt Nam. Bước vào đình, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước những cột đình to lớn, vững chãi, ôm không xuể, cùng với những mảng chạm khắc gỗ tinh xảo, đầy nghệ thuật. Mỗi chi tiết chạm khắc đều thể hiện sự tài hoa và tâm huyết của các nghệ nhân xưa, tái hiện lại những câu chuyện lịch sử, truyền thuyết dân gian và những hình ảnh sinh hoạt đời thường.
Đình Đào Xá là nơi thờ Hoàng Hải Công và Tam vị Đại vương, những vị thần có công lớn đối với làng xã. Hoàng Hải Công được biết đến là người có công giúp dân trị thủy, chống lại thiên tai, bảo vệ cuộc sống bình yên cho người dân. Đình không chỉ là trung tâm tín ngưỡng mà còn là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, diễn ra các lễ hội truyền thống và các hoạt động văn hóa khác của làng.
Chùa Đào Xá – Nét thanh tịnh tâm linh
Bên cạnh đình làng cổ kính, chùa Đào Xá cũng là một điểm đến tâm linh không thể bỏ qua khi du lịch làng Đào Xá. Ngôi chùa nằm ở ngoại thôn, mang đến không gian thanh tịnh, yên bình, khác hẳn với sự náo nhiệt của cuộc sống bên ngoài. Chùa Đào Xá nổi tiếng với những pho tượng Phật được bài trí hài hòa, mang vẻ đẹp trang nghiêm và phúc hậu. Đến chùa, du khách có thể thả hồn vào không gian tĩnh lặng, cầu nguyện bình an và tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn.
Hội làng Đào Xá – Tinh hoa văn hóa truyền thống
Làng Đào Xá không chỉ nổi tiếng với những di tích lịch sử, kiến trúc cổ kính mà còn là một vùng đất giàu truyền thống lễ hội. Hằng năm, làng tổ chức hơn 10 lễ hội lớn nhỏ, mỗi lễ hội mang một sắc thái văn hóa riêng, phản ánh đời sống tinh thần phong phú và bản sắc độc đáo của người dân Đào Xá. Các lễ hội không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn của các vị thần, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, thể hiện tinh thần đoàn kết và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống.
Hội múa trâu – Khơi dậy tinh thần thượng võ
Hội múa trâu được tổ chức vào ngày mồng 3 Tết Nguyên đán, là một trong những lễ hội đặc sắc và độc đáo nhất của làng Đào Xá. Lễ hội này tái hiện lại sự tích nàng Quế Hoa làm trò múa vui cho bà Trang (phu nhân của đức thành hoàng Hùng Hải Đại vương) trong thời kỳ thai nghén. Hội múa trâu không chỉ mang yếu tố tâm linh mà còn thể hiện tinh thần thượng võ, sức mạnh và sự dũng cảm của người dân Đào Xá.
Điểm nhấn của lễ hội là nghi thức “múa xuân ngưu” với hai con trâu được làm từ bột nếp đen, phủ giấy vàng và giấy bạc, khắc chữ “xuân ngưu”. Hai người, một trai và một gái thuộc giáp đăng cai, sẽ múa đối diện nhau trước bàn thờ thành hoàng, tạo nên một điệu múa uyển chuyển, nhịp nhàng và đầy ý nghĩa. Lễ hội còn có nghi thức dâng cỗ tế với 12 cỗ tế, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của người dân đối với thành hoàng làng.
Hội Làng Đào Xá
Lễ cầu tháng Giêng – Ước vọng một năm an lành
Lễ cầu tháng Giêng được tổ chức vào ngày 27 tháng Giêng âm lịch, là một lễ hội quan trọng khác trong năm của làng Đào Xá. Lễ hội này mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và mọi người được khỏe mạnh, hạnh phúc.
Trong lễ hội, sau các nghi thức cúng tế trang trọng, người dân sẽ thực hiện nghi lễ tắm bài vị (lễ “mộc dục”) cho thành hoàng làng. Bài vị được rước ra sân đình và tắm trong một bể nước nhỏ, thể hiện sự thanh tẩy, gột rửa những điều không may mắn của năm cũ và cầu mong những điều tốt đẹp trong năm mới. Lễ vật cúng tế cũng được chuẩn bị công phu với những sản vật đặc trưng của địa phương như chuối, bánh trôi, cá chép… Trong những ngày lễ hội, nhiều trò chơi dân gian và hoạt động văn hóa truyền thống cũng được tổ chức, tạo nên không khí vui tươi, náo nhiệt và đậm đà bản sắc văn hóa làng quê.
Hội Làng Đào Xá
Lễ cầu tháng Bảy – Tưởng nhớ công ơn
Lễ cầu tháng Bảy được tổ chức vào ngày mồng 9 tháng Bảy âm lịch, là dịp để người dân Đào Xá tưởng nhớ công ơn của các vị thần và cầu mong sự phù hộ, che chở cho cuộc sống bình yên. Điểm đặc biệt của lễ hội này là cuộc thi bơi trải giữa các giáp trong làng.
Cuộc thi bơi trải được tổ chức trên đầm nước trước cửa đình, thu hút đông đảo người dân và du khách đến xem và cổ vũ. Hai đội trải, đại diện cho các giáp Đông, Bắc và Tây, Nam, sẽ thi tài trên những chiếc thuyền được trang trí hình đầu chim và đầu cá, tượng trưng cho “trải đực” và “trải cái”. Cuộc thi không chỉ là hoạt động thể thao mà còn mang ý nghĩa tâm linh, thể hiện tinh thần thượng võ và sức mạnh đoàn kết của cộng đồng làng xã.
Ẩm thực Đào Xá – Hương vị quê hương
Du lịch làng cổ Đào Xá không chỉ là hành trình khám phá văn hóa, lịch sử mà còn là cơ hội để du khách thưởng thức những món ăn đặc sản mang hương vị quê hương. Mặc dù bài viết gốc không đề cập chi tiết về ẩm thực, nhưng Phú Thọ nói chung và vùng Thanh Thủy nói riêng nổi tiếng với nhiều món ăn ngon và đặc trưng.
Du khách có thể tìm hiểu và thưởng thức các món ăn như:
- Gà đồi Phú Thọ: Gà được nuôi thả tự nhiên trên đồi, thịt chắc, thơm ngon, thường được chế biến thành nhiều món hấp dẫn như gà luộc, gà nướng, gà rang muối…
- Cá sông Đà: Sông Đà nổi tiếng với nhiều loại cá ngon, thịt ngọt, chắc, có thể chế biến thành các món lẩu, nướng, chiên…
- Rau sắng: Loại rau đặc trưng của vùng Phú Thọ, có vị ngọt thanh, thường được dùng để nấu canh hoặc xào.
- Xôi gà gáy: Món xôi thơm ngon, dẻo, được nấu từ gạo nếp cái hoa vàng và thịt gà, là món ăn sáng hoặc ăn nhẹ phổ biến ở Phú Thọ.
- Bánh tai: Loại bánh gạo dẻo, có hình dáng giống chiếc tai, thường được ăn kèm với nước mắm chua ngọt.
Ngoài ra, du khách có thể thưởng thức các món ăn dân dã, mang đậm hương vị làng quê tại các quán ăn địa phương hoặc trải nghiệm ẩm thực tại các homestay trong làng.
Gợi ý tour du lịch làng cổ Đào Xá
Để có một chuyến du lịch làng cổ Đào Xá trọn vẹn và ý nghĩa, du khách có thể tham khảo gợi ý tour sau:
Tour 1 ngày khám phá văn hóa và lễ hội:
- Buổi sáng: Tham quan đình Đào Xá, chùa Đào Xá, tìm hiểu về lịch sử và kiến trúc của các công trình cổ kính.
- Buổi trưa: Thưởng thức ẩm thực địa phương tại các quán ăn trong làng hoặc nhà dân.
- Buổi chiều: Nếu đi vào dịp lễ hội, tham gia các hoạt động lễ hội truyền thống như hội múa trâu, lễ cầu tháng Giêng, lễ cầu tháng Bảy. Nếu không phải dịp lễ hội, có thể đi dạo quanh làng, ngắm cảnh sông Đà và tìm hiểu về đời sống sinh hoạt của người dân địa phương.
Tour 2 ngày 1 đêm kết hợp nghỉ dưỡng:
- Ngày 1: Tham quan làng cổ Đào Xá, đình, chùa, tìm hiểu văn hóa và lịch sử. Buổi tối, thưởng thức ẩm thực và nghỉ đêm tại homestay hoặc khách sạn ở Thanh Thủy.
- Ngày 2: Kết hợp tham quan làng Đào Xá với trải nghiệm tắm khoáng nóng Thanh Thủy, một đặc sản nổi tiếng của vùng đất Phú Thọ. Du khách có thể lựa chọn các khu nghỉ dưỡng khoáng nóng như Tre Nguồn Resort, La Beaute Spa Thanh Thủy… để thư giãn và phục hồi sức khỏe.
Lưu ý khi du lịch làng cổ Đào Xá:
- Thời gian: Nên đi vào dịp lễ hội để trải nghiệm không khí văn hóa đặc sắc nhất. Hoặc có thể đi vào mùa thu hoặc mùa xuân để tận hưởng không khí trong lành và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp.
- Di chuyển: Có thể di chuyển bằng xe máy, ô tô cá nhân hoặc xe khách từ Hà Nội hoặc các tỉnh lân cận.
- Lưu trú: Có thể lựa chọn nghỉ tại các homestay trong làng để trải nghiệm cuộc sống địa phương hoặc các khách sạn, resort ở Thanh Thủy.
- Trang phục: Nên chọn trang phục lịch sự, kín đáo khi tham quan đình, chùa và các địa điểm tâm linh.
Kết luận
Tour du lịch làng cổ Đào Xá không chỉ là một chuyến đi khám phá một địa điểm mới mà còn là hành trình tìm về cội nguồn văn hóa, lịch sử của dân tộc. Đến với Đào Xá, du khách sẽ được hòa mình vào không gian thanh bình của làng quê Việt Nam, chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc cổ kính, tham gia vào các lễ hội truyền thống độc đáo và thưởng thức những món ăn đặc sản mang hương vị quê hương. Hãy một lần đặt chân đến làng cổ Đào Xá để cảm nhận và khám phá những giá trị văn hóa tinh thần vô giá mà nơi đây mang lại.