Kon Tum, mảnh đất Tây Nguyên hùng vĩ không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số. Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng đã nổi lên như một hướng đi đầy tiềm năng, không chỉ giúp bảo tồn văn hóa bản địa mà còn mang lại những trải nghiệm du lịch ý nghĩa và sâu sắc cho du khách. Hãy cùng “Du lịch khắp thế gian” khám phá vẻ đẹp và sức hút của du lịch cộng đồng tại Kon Tum, nơi văn hóa và thiên nhiên hòa quyện vào nhau, tạo nên những hành trình khó quên.
Kon Tum – Tiềm Năng Vàng Cho Du Lịch Cộng Đồng
Kon Tum sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú, đa dạng, được tạo nên bởi sự giao thoa của nhiều dân tộc anh em như Ba Na, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Brâu, Rơ Măm… Mỗi dân tộc mang trong mình những nét văn hóa đặc trưng riêng biệt, từ kiến trúc nhà rông, lễ hội truyền thống, trang phục, âm nhạc cồng chiêng đến ẩm thực độc đáo. Bên cạnh đó, Kon Tum còn được thiên nhiên ưu ái ban tặng những cảnh quan tuyệt đẹp, từ những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn, thác nước hùng vĩ, đến những dòng sông, con suối thơ mộng.
Du lịch cộng đồng tại Kon Tum khai thác triệt để những lợi thế này, mang đến cho du khách cơ hội khám phá và trải nghiệm cuộc sống, văn hóa của người dân bản địa một cách chân thực nhất. Khác với các hình thức du lịch thông thường, du lịch cộng đồng đặt người dân địa phương làm trung tâm, họ là chủ thể cung cấp dịch vụ, từ lưu trú, ăn uống, hướng dẫn viên du lịch đến các hoạt động văn hóa, trải nghiệm. Điều này không chỉ giúp du khách có được những trải nghiệm độc đáo, gần gũi với văn hóa địa phương, mà còn góp phần tạo thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu.
Vẻ đẹp độc đáo của làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo ở huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum
Làng Kon K’tu – Điểm Sáng Du Lịch Cộng Đồng Tiên Phong
Nằm bên dòng sông Đăk Bla huyền thoại, làng du lịch cộng đồng Kon K’tu (xã Đăk Rơ Wa, thành phố Kon Tum) là một trong những điểm du lịch cộng đồng đầu tiên và thành công nhất của tỉnh Kon Tum. Ngôi làng Ba Na này vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn những nét văn hóa truyền thống đặc sắc, thu hút du khách bởi vẻ đẹp mộc mạc, chân chất và lòng mến khách của người dân.
Đến với Kon K’tu, du khách sẽ được hòa mình vào không gian văn hóa đậm đà bản sắc với những lễ hội truyền thống, những điệu múa cồng chiêng, múa xoang say đắm lòng người. Du khách có thể tham quan kiến trúc làng với nhà rông cổ kính, nhà nguyện trang nghiêm, tìm hiểu về nghề tạc tượng gỗ, dệt thổ cẩm truyền thống, hoặc trải nghiệm đi thuyền độc mộc trên sông Đăk Bla thơ mộng.
Đặc biệt, sự thân thiện, hiếu khách và tính cách phóng khoáng của người dân Kon K’tu luôn để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách. Anh A Kâm, Tổ trưởng tổ hợp tác du lịch làng Kon K’tu chia sẻ: “Hiện nay, làng Kon K’tu có hơn 40% hộ dân tham gia làm du lịch cộng đồng. Bà con hợp tác cùng nhau phát triển du lịch, nhiều hộ đã mạnh dạn đầu tư xây dựng phòng nghỉ, các tour du lịch trải nghiệm hấp dẫn như diễn tấu cồng chiêng, múa xoang, tham quan trải nghiệm nghề thủ công truyền thống, chèo thuyền trên sông Đăk Bla…”. Sự nhiệt tình và chuyên nghiệp của người dân Kon K’tu đã biến ngôi làng trở thành điểm đến OCOP du lịch hạng 3 sao, khẳng định chất lượng và sức hấp dẫn của du lịch cộng đồng nơi đây.
Vi Rơ Ngheo – Mô Hình Du Lịch Cộng Đồng Bền Vững
Không chỉ có Kon K’tu, Kon Tum còn có làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo của đồng bào Xơ Đăng tại huyện Kon Plông. HTX du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo được thành lập với 53 thành viên, cung cấp các dịch vụ lưu trú, ăn uống, nhà hàng và các hoạt động trải nghiệm trồng trọt, sản xuất nông nghiệp địa phương.
Ông Phạm Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Kon Plông cho biết, sau hơn 3 năm xây dựng làng Vi Rơ Ngheo thành làng du lịch cộng đồng, làng đã hoàn thành các mục tiêu giai đoạn 1. Mục tiêu tiếp theo là xây dựng Vi Rơ Ngheo trở thành điểm đến hấp dẫn, đạt chuẩn ASEAN. Để đạt được điều đó, chính quyền và người dân làng Vi Rơ Ngheo chú trọng giữ gìn cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp; bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống; quản lý chất lượng dịch vụ; xây dựng quy chế hoạt động; khôi phục các ngành nghề truyền thống như dệt vải, đan lát, tạc tượng…
Du khách tham quan, trải nghiệm cùng người dân tại làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo
Vi Rơ Ngheo không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, mà còn bởi những trải nghiệm văn hóa độc đáo và sự gắn kết cộng đồng chặt chẽ. Du khách đến đây có thể tham gia vào các hoạt động sản xuất nông nghiệp cùng người dân, khám phá những nét văn hóa truyền thống của dân tộc Xơ Đăng, thưởng thức ẩm thực địa phương và tận hưởng không gian yên bình, trong lành của núi rừng Tây Nguyên. Mô hình du lịch cộng đồng tại Vi Rơ Ngheo là minh chứng cho sự phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, văn hóa và môi trường.
Đa Dạng Điểm Đến Du Lịch Cộng Đồng Khác Tại Kon Tum
Ngoài Kon K’tu và Vi Rơ Ngheo, Kon Tum còn sở hữu nhiều điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn khác, mang đến sự đa dạng trong trải nghiệm cho du khách:
- Làng Văn hóa Du lịch Cộng đồng Kon Pring (thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông): Nổi tiếng với khí hậu mát mẻ quanh năm, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và văn hóa truyền thống của dân tộc Mơ Nâm.
- Điểm Du lịch Làng Kon Trang Long Loi (thị trấn Đăk Hà, huyện Đăk Hà): Điểm đến lý tưởng để khám phá văn hóa và thưởng thức ẩm thực của dân tộc Gia Rai.
- Làng Bar Gốc (xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy): Mang đến trải nghiệm du lịch sinh thái và văn hóa độc đáo trong không gian làng quê yên bình.
Các điểm du lịch cộng đồng này không chỉ tạo ra mạng lưới kết nối văn hóa, du lịch mà còn mang đến cho du khách những hình thức trải nghiệm đa dạng, phong phú, giúp họ khám phá cuộc sống nhiều màu sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số tại Kon Tum.
Cảnh sắc yên bình ở làng du lịch cộng đồng Kon K'tu, Tp. Kon Tum
Bảo Tồn Văn Hóa – Nền Tảng Phát Triển Du Lịch Cộng Đồng Bền Vững
Tỉnh Kon Tum xác định rõ tầm quan trọng của văn hóa, đặc biệt là văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trong phát triển kinh tế – xã hội, và xem đây là cơ hội để đồng bào thoát nghèo. Trong những năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Kon Tum đã tích cực triển khai nhiều chương trình, kế hoạch, dự án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã tạo thêm nguồn lực quan trọng để Kon Tum đầu tư phát huy thế mạnh văn hóa, du lịch.
Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum, năm 2022, Dự án 6 đã giải ngân gần 2,3 tỷ đồng để thực hiện các chương trình nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn nhạc cụ truyền thống của người Mơ Nâm, khôi phục bản sắc văn hóa truyền thống như lễ hội của dân tộc Rơ Măm, Giẻ Triêng, xây dựng câu lạc bộ văn hóa dân gian, hỗ trợ đội văn nghệ truyền thống, tổ chức thi đấu thể thao truyền thống, hỗ trợ trang thiết bị và tuyên truyền, quảng bá văn hóa, xúc tiến du lịch.
Nhờ những nỗ lực này, Kon Tum đã phục dựng 33 lễ hội truyền thống tiêu biểu, sưu tầm và tư liệu hóa các câu chuyện sử thi, bài ca dao, dân ca, truyện cổ, bảo tồn 2.500 bộ cồng chiêng và hàng trăm lớp truyền dạy cồng chiêng, chỉnh chiêng.
Ông Phan Văn Hoàng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum nhấn mạnh: “Cùng với công tác bảo tồn, tỉnh Kon Tum chú trọng đến việc phát huy lợi thế, giá trị của văn hóa truyền thống các DTTS gắn với phát triển du lịch, nhất là du lịch cộng đồng. Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đặc biệt là thế hệ trẻ để người dân hiểu được giá trị, tầm quan trọng của văn hóa dân tộc, từ đó có ý thức tự bảo tồn, phát huy các nguồn lực của cộng đồng trong việc quản lý, bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của địa phương một cách bền vững.”
Kết Luận
Du lịch cộng đồng tại Kon Tum không chỉ là một hình thức du lịch mà còn là cầu nối văn hóa, là cơ hội để du khách khám phá vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa độc đáo của vùng đất Tây Nguyên, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng địa phương. Với những tiềm năng và nỗ lực không ngừng, du lịch cộng đồng Kon Tum hứa hẹn sẽ ngày càng phát triển, trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế, mang đến những trải nghiệm ý nghĩa và khó quên cho mọi du khách. Bạn đã sẵn sàng cho hành trình khám phá Kon Tum và trải nghiệm du lịch cộng đồng độc đáo này chưa?