Huế không chỉ nổi tiếng với những lăng tẩm uy nghiêm, chùa chiền cổ kính mà còn ẩn chứa vẻ đẹp mộc mạc của những làng nghề truyền thống. Làng gốm Phước Tích, một di tích quốc gia nằm bên bờ sông Ô Lâu thơ mộng, là điểm đến hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp cổ kính, yên bình và những sản phẩm gốm mang đậm dấu ấn thời gian. Hãy cùng Du lịch khắp thế gian khám phá ngôi làng đặc biệt này và cảm nhận nhịp sống chậm rãi, đậm chất văn hóa Huế xưa.
Khám Phá Lịch Sử Làng Gốm Phước Tích
Làng gốm Phước Tích, một viên ngọc quý của vùng đất Phong Điền, Thừa Thiên Huế, không chỉ là một làng nghề truyền thống mà còn là một phần sống động của lịch sử Việt Nam. Được hình thành từ thế kỷ XV, khoảng năm 1470 dưới triều vua Lê Thánh Tông, làng gốm Phước Tích đã trải qua hơn 500 năm thăng trầm, chứng kiến bao đổi thay của đất nước.
Trong suốt chiều dài lịch sử, Phước Tích đã khẳng định vị thế của mình trong nghề gốm, đặc biệt dưới thời vua Gia Long. Tên gọi “Phước Tích” mang ý nghĩa tốt đẹp, được vua ban tặng, thể hiện sự kỳ vọng vào sự phát triển và thịnh vượng của làng nghề. Sản phẩm gốm Phước Tích nổi tiếng khắp nơi với danh xưng “gốm tiến vua”, chuyên cung cấp các vật dụng cao cấp cho hoàng cung và giới quý tộc.
Xưa kia, làng Phước Tích từng là một trung tâm sản xuất gốm sôi động với 12 lò nung hoạt động ngày đêm. Gốm Phước Tích được vận chuyển bằng thuyền dọc sông Ô Lâu, đi khắp các tỉnh thành, trở thành một thương hiệu nổi tiếng cả nước. Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ XX, làng gốm dần suy thoái, lò gốm cuối cùng tắt lửa vào năm 1995.
Nhưng Phước Tích không chìm vào quên lãng. Từ năm 2006, thông qua các kỳ Festival Huế và lễ hội “Hương xưa làng cổ Phước Tích”, làng nghề được hồi sinh, thu hút sự quan tâm của du khách. Những nỗ lực bảo tồn và phát triển đã giúp Phước Tích trở lại bản đồ du lịch, trở thành điểm đến văn hóa hấp dẫn, nơi du khách có thể khám phá lịch sử, trải nghiệm nghề gốm truyền thống và hòa mình vào không gian làng quê yên bình. Ngày nay, một số lò gốm đã hoạt động trở lại, sản phẩm gốm Phước Tích ngày càng được cải tiến, đáp ứng nhu cầu thị trường và góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống.
Lịch sử hình thành làng gốm Phước Tích
Vị Trí Độc Đáo Của Làng Gốm Phước Tích
Làng gốm Phước Tích tọa lạc tại thôn Phước Phú, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Vị trí của làng khá đặc biệt, nằm giữa lòng hai tỉnh Thừa Thiên Huế và Quảng Trị, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 40km về phía Bắc.
Điểm nhấn địa lý của Phước Tích chính là dòng sông Ô Lâu hiền hòa bao bọc gần 2/3 diện tích làng. Nhìn từ trên cao, Phước Tích tựa như một hũ rượu cổ hoặc hình móng ngựa, ôm trọn dòng sông vào lòng. Chính dòng sông này đã nuôi dưỡng đời sống văn hóa, kinh tế của Phước Tích, là tuyến đường giao thương quan trọng trong lịch sử phát triển của làng nghề gốm. Không chỉ vậy, sông Ô Lâu còn mang đến vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình cho Phước Tích, góp phần tạo nên sức hút đặc biệt của ngôi làng cổ này.
Làng gốm Phước Tích ở đâu?
Hướng Dẫn Di Chuyển Đến Làng Gốm Phước Tích
Để đến làng gốm Phước Tích từ trung tâm thành phố Huế, du khách có nhiều lựa chọn di chuyển linh hoạt và thuận tiện.
Xe máy hoặc ô tô tự lái: Đây là phương tiện lý tưởng cho những ai yêu thích sự tự do và muốn chủ động khám phá vẻ đẹp trên đường đi. Từ Huế, bạn đi theo quốc lộ 1A về hướng Bắc khoảng 40km. Đến gần cầu Mỹ Chánh (huyện Hải Lăng, Quảng Trị), rẽ phải vào quốc lộ 49B và tiếp tục đi khoảng 1km qua cầu bắc ngang sông Ô Lâu là đến làng Phước Tích.
Taxi: Nếu bạn muốn di chuyển nhanh chóng và thoải mái, taxi là một lựa chọn phù hợp. Bạn có thể dễ dàng đặt taxi tại các khách sạn, khu du lịch ở Huế hoặc thông qua ứng dụng đặt xe công nghệ.
Thuê xe du lịch: Đối với nhóm đông người hoặc gia đình, thuê xe du lịch là giải pháp tối ưu. Các công ty du lịch ở Huế cung cấp dịch vụ cho thuê xe trọn gói, đưa đón tận nơi, giúp bạn có chuyến đi trọn vẹn và không phải lo lắng về đường đi.
Dù bạn chọn phương tiện nào, hành trình đến Phước Tích cũng sẽ mang đến những trải nghiệm thú vị khi được ngắm nhìn cảnh quan nông thôn yên bình, những cánh đồng xanh mướt và dòng sông Ô Lâu thơ mộng.
Cách di chuyển đến làng gốm Phước Tích
Chi Phí Tham Quan Làng Gốm Phước Tích
Một tin vui cho du khách là làng gốm Phước Tích mở cửa tham quan hoàn toàn miễn phí. Bạn có thể tự do khám phá vẻ đẹp cổ kính của làng, dạo bước trên những con đường nhỏ, ngắm nhìn những ngôi nhà rường truyền thống và tìm hiểu về nghề gốm lâu đời mà không mất bất kỳ chi phí nào.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn trải nghiệm sâu hơn bằng cách tham quan và chụp ảnh trong các nhà vườn cổ, bạn có thể gửi phí hỗ trợ bảo tồn là 50.000 VNĐ/người cho chủ nhà. Đây là một cách thể hiện sự tôn trọng và góp phần duy trì vẻ đẹp của những ngôi nhà cổ kính này.
Ngoài ra, để thuận tiện cho việc khám phá làng, bạn có thể thuê xe đạp với giá 20.000 VNĐ/xe. Xe đạp sẽ giúp bạn dễ dàng di chuyển giữa các điểm tham quan, len lỏi vào những con đường nhỏ và tận hưởng trọn vẹn không khí trong lành của làng quê.
Nghề Gốm Truyền Thống Lâu Đời Ở Phước Tích
Làng Phước Tích nổi tiếng với nghề gốm truyền thống đã có từ hàng trăm năm nay. Nghề gốm không chỉ là kế sinh nhai mà còn là một phần văn hóa, là niềm tự hào của người dân Phước Tích. Trong điều kiện thiên nhiên không mấy ưu đãi về nông nghiệp, người dân nơi đây đã chọn nghề gốm làm hướng đi chính, tạo nên một làng nghề độc đáo và giàu bản sắc.
Gốm Phước Tích được làm từ đất sét địa phương, trải qua nhiều công đoạn thủ công tỉ mỉ. Từ khâu chọn đất, nhào nặn, tạo hình, phơi khô cho đến nung đốt, mỗi bước đều đòi hỏi sự khéo léo, kinh nghiệm và tâm huyết của người thợ. Phương pháp nung gốm truyền thống bằng lò củi giúp sản phẩm gốm Phước Tích có độ bền cao, màu sắc tự nhiên và đặc biệt giữ được hương vị đặc trưng khi sử dụng để nấu ăn.
Sản phẩm gốm Phước Tích đa dạng về chủng loại, từ đồ gia dụng hàng ngày như nồi, niêu, ấm, chén, bát đến các sản phẩm trang trí, mỹ nghệ. Mỗi sản phẩm đều mang vẻ đẹp mộc mạc, giản dị, đậm chất quê hương, đồng thời thể hiện sự tinh tế, sáng tạo của người nghệ nhân.
Làng gốm phước tích – Nơi có nghề gốm truyền thống lâu đời
Nét Độc Đáo Trong Gốm Sứ Phước Tích
Gốm sứ Phước Tích không chỉ là sản phẩm thủ công mỹ nghệ mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc. Dấu ấn của làng nghề gốm Phước Tích được thể hiện qua 12 lò gốm cổ và 12 bến nước, những chứng tích lịch sử còn sót lại đến ngày nay.
Điểm đặc trưng của gốm Phước Tích nằm ở chất liệu đất sét đặc biệt và kỹ thuật nung truyền thống. Đất sét được chọn lọc kỹ càng, nhào nặn công phu, tạo nên độ dẻo và độ bền cho sản phẩm. Quá trình nung gốm được thực hiện trong lò củi, với nhiệt độ được kiểm soát tỉ mỉ, giúp gốm chín đều, có màu sắc tự nhiên và độ bền vượt trội.
Mỗi sản phẩm gốm Phước Tích đều mang một vẻ đẹp riêng biệt, không lẫn với bất kỳ dòng gốm nào khác. Từ kiểu dáng, hoa văn đến màu sắc, tất cả đều thể hiện sự sáng tạo, tinh tế và bàn tay tài hoa của người nghệ nhân. Đặc biệt, những chiếc om đất Phước Tích từng được dùng để nấu cơm cho vua đã trở thành huyền thoại, đi vào ca dao tục ngữ: “Om Phước Tích ngon cơm hoàng đế”. Điều này khẳng định vị thế và chất lượng đặc biệt của gốm Phước Tích trong văn hóa ẩm thực cung đình Huế.
Nét đặc trưng của sản phẩm gốm sứ ở làng Phước Tích
Trải Nghiệm Độc Đáo Tại Làng Gốm Phước Tích
Đến với làng gốm Phước Tích, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính của một làng quê Việt Nam mà còn có cơ hội trải nghiệm nhiều hoạt động văn hóa, du lịch thú vị.
Khám phá nhà rường cổ: Làng Phước Tích nổi tiếng với hệ thống nhà rường cổ kính, mang đậm kiến trúc truyền thống Huế. Hơn 30 ngôi nhà rường với tuổi đời hàng trăm năm là những di sản văn hóa vô giá, mỗi ngôi nhà mang một câu chuyện lịch sử riêng. Du khách có thể tham quan, tìm hiểu về kiến trúc độc đáo, ngắm nhìn những hoa văn chạm khắc tinh xảo và cảm nhận không gian sống xưa của người dân xứ Huế.
Viếng thăm các công trình tín ngưỡng: Phước Tích còn lưu giữ nhiều công trình tín ngưỡng có giá trị lịch sử và văn hóa như miếu Cây Thị cổ thụ hơn 700 năm tuổi, nơi thờ nữ thần Ponagar của người Chăm, chùa Phước Bửu, miếu Đôi, nhà thờ họ tộc… Đây là những địa điểm tâm linh, nơi du khách có thể tìm hiểu về đời sống tinh thần, tín ngưỡng của người dân địa phương.
Tham quan bảo tàng gốm tư nhân: Bảo tàng gốm của nghệ nhân Lê Trọng Diễn là nơi trưng bày và lưu giữ những sản phẩm gốm Phước Tích qua các thời kỳ phát triển. Đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng bộ sưu tập gốm độc đáo, từ những vật dụng đời thường đến các sản phẩm gốm mỹ nghệ tinh xảo, hiểu rõ hơn về lịch sử và giá trị của nghề gốm Phước Tích.
Thưởng thức ẩm thực địa phương: Ngoài gốm, Phước Tích còn nổi tiếng với những món ăn đặc sản mang hương vị quê hương. Du khách có thể thưởng thức các loại bánh truyền thống như bánh phu thê, bánh lá gai, bánh khoai tía, đặc biệt là bánh bông cây, một loại bánh tiến vua độc đáo.
Trải nghiệm làm gốm: Một trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến Phước Tích là tham gia vào quá trình làm gốm cùng nghệ nhân. Du khách sẽ được hướng dẫn các bước cơ bản để tạo ra một sản phẩm gốm đơn giản, tự tay nhào nặn đất sét, tạo hình và trang trí, mang về những món quà lưu niệm độc đáo do chính mình làm ra.
Trải nghiệm tại làng gốm Phước Tích – ngôi làng với nét đẹp giản dị đậm chất Việt Nam
Những Điểm Đến Không Thể Bỏ Lỡ Tại Làng Gốm Phước Tích
Làng cổ Phước Tích mang đến cho du khách nhiều lựa chọn tham quan đa dạng, phong phú:
- Nhà rường cổ: Khám phá kiến trúc độc đáo, tìm hiểu lịch sử và văn hóa của những ngôi nhà cổ kính.
- Lò gốm cổ: Chứng kiến dấu tích của một thời kỳ nghề gốm hưng thịnh, tìm hiểu quy trình sản xuất gốm truyền thống.
- Miếu Cây Thị: Chiêm ngưỡng cây thị cổ thụ và tìm hiểu về tín ngưỡng thờ nữ thần Ponagar.
- Bảo tàng gốm Lê Trọng Diễn: Khám phá bộ sưu tập gốm Phước Tích quý giá, hiểu rõ hơn về lịch sử và giá trị của làng nghề.
- Sông Ô Lâu: Du thuyền trên sông, ngắm cảnh làng quê yên bình và tận hưởng không khí trong lành.
- Chợ quê Phước Tích: Trải nghiệm không gian chợ truyền thống, mua sắm đặc sản địa phương và giao lưu với người dân.
Những địa điểm nên tham quan ở làng gốm Phước Tích
Lưu Ý Quan Trọng Khi Tham Quan Làng Gốm Phước Tích
Để chuyến tham quan làng gốm Phước Tích thêm phần trọn vẹn và ý nghĩa, du khách nên lưu ý một số điều sau:
- Thuê xe đạp: Dịch vụ cho thuê xe đạp tại làng giúp bạn dễ dàng di chuyển và khám phá mọi ngóc ngách.
- Phí tham quan nhà vườn: Gửi phí hỗ trợ 50.000 VNĐ/người khi tham quan nhà vườn là cách thể hiện sự tôn trọng và ủng hộ công tác bảo tồn.
- Chuẩn bị: Mang theo nước uống, đồ ăn nhẹ, mũ nón, kem chống nắng và trang phục phù hợp để thoải mái tham quan.
- Máy ảnh: Đừng quên máy ảnh hoặc điện thoại để ghi lại những khoảnh khắc đẹp tại làng gốm.
- Thời tiết: Theo dõi thời tiết trước khi đi để chuẩn bị trang phục phù hợp.
- Trải nghiệm: Tham gia các hoạt động trải nghiệm như làm gốm, thưởng thức ẩm thực địa phương để hiểu rõ hơn về văn hóa Phước Tích.
- Văn hóa: Tôn trọng văn hóa, phong tục địa phương, giữ gìn vệ sinh chung và tránh làm ồn ào, ảnh hưởng đến không gian yên bình của làng.
Những điều cần lưu ý khi tham quan làng gốm Phước Tích
Kết Luận
Làng gốm Phước Tích, di tích quốc gia được công nhận từ năm 2009, là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm về với vẻ đẹp bình dị của làng quê Việt Nam và khám phá những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Với sự hồi sinh của nghề gốm và tiềm năng du lịch, Phước Tích hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ và sâu sắc. Du lịch khắp thế gian hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có thêm những thông tin hữu ích để chuẩn bị cho hành trình khám phá làng gốm Phước Tích Huế. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!