Miền Trung Việt Nam, dải đất duyên hải đầy nắng và gió, không chỉ nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp, di sản văn hóa thế giới mà còn là nơi lưu giữ đậm nét những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong đó, lễ hội truyền thống miền Trung đóng vai trò quan trọng, là bức tranh sống động phản ánh đời sống tinh thần, tín ngưỡng và lịch sử của người dân nơi đây. Mỗi độ xuân về, khắp các tỉnh thành miền Trung lại rộn ràng không khí lễ hội, từ những nghi lễ trang nghiêm, thành kính đến những hoạt động vui chơi, giải trí sôi nổi, thu hút đông đảo du khách thập phương. Hãy cùng Du lịch khắp thế gian khám phá những lễ hội truyền thống miền Trung độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền.
Hội Vật Làng Sình – Thừa Thiên Huế
Hội vật làng Sình, một trong những lễ hội truyền thống miền Trung nổi tiếng, là điểm hẹn văn hóa không thể bỏ qua mỗi dịp Tết đến xuân về ở xứ Huế mộng mơ. Được tổ chức vào ngày mùng 10 tháng Giêng Âm lịch tại xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, lễ hội này đã có lịch sử hơn 400 năm, gắn liền với đời sống tinh thần và tín ngưỡng của người dân địa phương.
Hội vật làng Sình không chỉ là nơi để các đô vật thể hiện sức mạnh, kỹ năng mà còn là dịp để người dân cầu mong một năm mới an lành, mùa màng bội thu. Từ sáng sớm, không khí lễ hội đã náo nhiệt với tiếng trống khai hội rộn ràng. Sân đình làng Sình trở thành võ đài, nơi các đô vật từ khắp nơi tụ hội về tranh tài. Các trận đấu diễn ra vô cùng sôi động, quyết liệt nhưng vẫn đậm tinh thần thượng võ. Mục tiêu của các đô vật là “lắm lưng, trắng bụng,” tức là phải vật đối thủ ngã “lấm lưng” xuống đất và “trắng bụng” (lật ngửa hoàn toàn).
Không chỉ thu hút các đô vật chuyên nghiệp, hội vật làng Sình còn mở rộng cho tất cả mọi người, từ thanh niên trai tráng đến các cụ ông cao niên, tạo nên một không khí giao lưu văn hóa, thể thao độc đáo. Lễ hội không chỉ mang đến những giây phút thư giãn, giải trí sau một năm lao động vất vả mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần thượng võ, rèn luyện sức khỏe và lòng dũng cảm.
Lễ hội vật làng Sình, nét đẹp văn hoá truyền thống của xứ Huế
Lễ Hội Đống Đa – Bình Định
Đến với miền đất võ Bình Định, du khách không thể bỏ lỡ Lễ hội Đống Đa, một trong những lễ hội lớn nhất miền Trung, diễn ra vào mùng 4 và mùng 5 Tết Nguyên Đán tại Bảo tàng Quang Trung. Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa lẫy lừng, một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, dưới sự lãnh đạo tài tình của vua Quang Trung – Nguyễn Huệ.
Lễ hội Đống Đa không chỉ là dịp để ôn lại trang sử hào hùng của dân tộc mà còn là niềm tự hào sâu sắc của người dân đất võ Tây Sơn. Không gian lễ hội tràn ngập không khí trang nghiêm, thành kính với các nghi lễ truyền thống như lễ tế, lễ dâng hương. Sau phần lễ, phần hội diễn ra vô cùng sôi động với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đặc sắc, đậm chất võ thuật Bình Định.
Du khách sẽ được chiêm ngưỡng những màn biểu diễn võ thuật Tây Sơn điêu luyện, mạnh mẽ, xem đua thuyền trên sông, thưởng thức nghệ thuật hát tuồng cổ truyền và hòa mình vào không khí tái hiện trận đánh Ngọc Hồi – Đống Đa lịch sử. Lễ hội Đống Đa không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn hấp dẫn du khách từ khắp nơi, trở thành một điểm nhấn văn hóa du lịch quan trọng của Bình Định mỗi dịp xuân về.
Lễ Hội Đền Vua Mai – Nghệ An
Về với xứ Nghệ, quê hương của những làn điệu ví dặm ngọt ngào, du khách hãy đến với Lễ hội Đền Vua Mai, một lễ hội truyền thống miền Trung mang đậm giá trị lịch sử và văn hóa. Lễ hội được tổ chức vào dịp Rằm tháng Giêng tại xã Nam Thái, huyện Nam Đàn, Nghệ An, để tưởng nhớ vị vua anh hùng Mai Hắc Đế, người có công lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại ách đô hộ của nhà Đường.
Lễ hội Đền Vua Mai là dịp để người dân Nghệ An bày tỏ lòng biết ơn, sự ngưỡng mộ đối với vị vua có công với dân với nước. Tham gia lễ hội, du khách sẽ được hòa mình vào không gian linh thiêng, trang trọng với các nghi lễ truyền thống như lễ rước nước, lễ khai quang, lễ dâng hương tưởng niệm vua Mai. Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, phần hội cũng diễn ra tưng bừng với nhiều trò chơi dân gian truyền thống như đu tiên, chọi gà, kéo co, vật cầu, tạo nên không khí vui tươi, náo nhiệt.
Ngoài ra, lễ hội còn là cơ hội để giới thiệu những sản phẩm đặc sắc của vùng đất Nam Đàn như tương Nam Đàn, bột sắn dây, bơ lạc, góp phần quảng bá văn hóa ẩm thực địa phương. Lễ hội Đền Vua Mai không chỉ là sự kiện văn hóa tâm linh mà còn là dịp để giao lưu, gắn kết cộng đồng và quảng bá du lịch Nghệ An.
Lễ Hội Bà Thu Bồn – Quảng Nam
Đến với Quảng Nam, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, du khách không thể bỏ qua Lễ hội Bà Thu Bồn, một lễ hội mang đậm sắc màu tín ngưỡng dân gian và tinh thần đoàn kết cộng đồng. Lễ hội được tổ chức vào ngày 12 tháng 2 Âm lịch hàng năm tại làng Thu Bồn (xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam), bên dòng sông Thu Bồn thơ mộng.
Lễ hội Bà Thu Bồn là dịp để người dân Quảng Nam, đặc biệt là cộng đồng các dân tộc Kinh, Chăm, Cơ Tu sinh sống dọc sông Thu Bồn, bày tỏ lòng thành kính với các vị thần linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Lễ hội mang đậm màu sắc tín ngưỡng dân gian, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa các cộng đồng dân tộc khác nhau.
Theo truyền thuyết, Bà Thu Bồn là một nữ tướng người Chăm xinh đẹp, tài giỏi, có công lớn trong việc bảo vệ vùng đất này. Khi lâm vào thế cùng lực kiệt, Bà đã gieo mình xuống dòng sông Thu Bồn để tuẫn tiết. Xác Bà trôi về vùng hạ lưu và được người dân địa phương lập đền thờ. Hàng năm, vào ngày lễ hội, người dân tổ chức lễ tế giỗ Bà Thu Bồn vô cùng trang trọng, thể hiện lòng biết ơn và sự kính trọng đối với vị nữ thần linh thiêng. Lễ hội Bà Thu Bồn không chỉ là hoạt động tín ngưỡng mà còn là dịp để gắn kết cộng đồng, thể hiện tinh thần đoàn kết và lòng tự hào về văn hóa địa phương.
Lễ Hội Cầu Ngư – Các Tỉnh Ven Biển Nam Trung Bộ
Đối với những du khách yêu thích biển cả và muốn khám phá văn hóa của ngư dân vùng biển, Lễ hội Cầu Ngư là một trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến với miền Trung. Lễ hội này, còn được gọi là lễ hội Cá Ông, là một trong những lễ hội văn hóa đặc sắc của ngư dân vùng biển Nam Trung Bộ, trải dài từ các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa đến Bình Thuận.
Lễ hội Cầu Ngư thường được tổ chức vào tháng Giêng Âm lịch, thời điểm biển lặng sóng êm, là dịp để ngư dân bày tỏ lòng biết ơn đối với Cá Ông (cá voi), vị thần hộ mệnh của họ trên biển cả. Cá Ông được ngư dân tôn kính như vị cứu tinh, che chở họ khỏi sóng to gió lớn, mang lại bình an và may mắn trong mỗi chuyến ra khơi.
Lễ hội Cầu Ngư bao gồm các nghi thức tế lễ trang nghiêm tại lăng Ông, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của ngư dân đối với Cá Ông. Bên cạnh phần lễ, phần hội diễn ra sôi động với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao mang đậm nét đặc trưng của vùng biển như đua thuyền, búa lưới, hát bả trạo, diễn tuồng, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Lễ hội Cầu Ngư không chỉ là hoạt động tín ngưỡng mà còn là dịp để cộng đồng ngư dân gắn kết, chia sẻ kinh nghiệm và cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, tôm cá đầy khoang, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Lễ hội Cầu Ngư – Nét đặc sắc văn hóa của cư dân vùng biển
Kết Luận
Lễ hội truyền thống miền Trung là những viên ngọc quý trong kho tàng văn hóa Việt Nam, không chỉ mang giá trị lịch sử, tín ngưỡng mà còn là sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, thu hút du khách thập phương. Mỗi lễ hội là một câu chuyện, một nét đẹp văn hóa riêng, góp phần làm phong phú và đa dạng bức tranh văn hóa miền Trung. Hãy đến và trải nghiệm không khí lễ hội rộn ràng, khám phá những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo để cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp của miền Trung đất nước.