Mexico, vùng đất của những nền văn minh rực rỡ, không chỉ nổi tiếng với ẩm thực đặc sắc và những bãi biển tuyệt đẹp, mà còn là một kho tàng kiến trúc đồ sộ, phản ánh lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của quốc gia này. Từ những kim tự tháp cổ đại đến những công trình hiện đại đầy màu sắc, Mexico mang đến một hành trình khám phá kiến trúc đầy ấn tượng và khó quên. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với những công trình tiêu biểu nhất, nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện, tạo nên một bức tranh văn hóa độc đáo và quyến rũ.
Luis Barragán và cuộc cách mạng màu sắc trong kiến trúc Mexico
Luis Barragán (1902-1988), một kiến trúc sư người Mexico, đã tạo nên một cuộc cách mạng trong kiến trúc đương đại của đất nước bằng việc sử dụng màu sắc rực rỡ, gợi nhớ đến những giá trị kiến trúc truyền thống. Các tác phẩm nổi tiếng của ông bao gồm Casa Barragán, Chapel of the Capuchinas, Torres de Satélite, “Los Clubes” (Cuadra San Cristobal và Fuente de los Amantes) và Casa Gilardi, tất cả đều thể hiện phong cách độc đáo và tầm nhìn sâu sắc của ông về không gian và ánh sáng.
Barragán tốt nghiệp ngành kiến trúc sư và kỹ sư xây dựng tại Guadalajara. Năm 1925, ông bắt đầu một hành trình khám phá châu Âu kéo dài hai năm. Ông đặc biệt ấn tượng bởi những khu vườn tại các thành phố lớn, cũng như ảnh hưởng của văn hóa Địa Trung Hải và Hồi giáo. Chuyến đi này đã khơi dậy niềm đam mê kiến trúc cảnh quan trong ông.
Luis Barragán
Barragán có một góc nhìn độc đáo về kiến trúc, ông tận dụng cả những khoảng không gian trống để tạo ra những thiết kế tràn đầy cảm xúc, thay vì chỉ tập trung vào khía cạnh thực tiễn. Mặc dù một số nhà báo và kiến trúc sư cho rằng ông theo chủ nghĩa tối giản, nhưng thực tế, sự phong phú về màu sắc và sự kết hợp giữa không gian và ánh sáng trong tác phẩm của ông chứng minh điều ngược lại. Các dự án của ông thường dựa trên những nghiên cứu về truyền thống, văn hóa và thông tin địa phương.
“Một điều quan trọng mà người kiến trúc sư cần phải có đó là kỹ năng quan sát. Quan sát ở đây là khả năng kiểm soát tầm nhìn của mình, không để nó bị chiếm hữu bởi những phân tích về mặt lý trí.” – Luis Barragán
Năm 1980, Barragán là người thứ hai được trao giải thưởng Pritzker. Ngôi nhà và xưởng thiết kế của ông, được xây dựng từ năm 1948 tại Thành phố Mexico, hiện là Di sản Thế giới của UNESCO.
Màu sắc rực rỡ: Linh hồn trong kiến trúc của Barragán
Luis Barragán không bao giờ ngần ngại sử dụng màu sắc. Ông tận dụng tối đa màu sắc và họa tiết độc đáo, sắp xếp chúng để tương tác với ánh sáng ở nhiều góc độ khác nhau. Màu sắc sống động, giàu cảm xúc và khả năng tận dụng không gian, ánh sáng của ông được lấy cảm hứng từ văn hóa Mexico kết hợp với phong cách châu Âu mà ông quan sát được trong các chuyến du lịch.
Các tác phẩm của Luis Barragán
Barragán kính trọng di sản của Mexico, đặc biệt là 62 nền văn hóa bản địa từ 62 bộ lạc từng sinh sống trong đất nước này. Mỗi khu vực và bộ lạc đều sử dụng một bộ màu sắc riêng biệt. Barragán đã ứng dụng những màu sắc đó vào các thiết kế đương đại của mình.
Ban đầu, ông áp dụng phong cách kiến trúc Mexico truyền thống và sử dụng màu sắc tương đối dè dặt. Các màu cơ bản như xanh dương, trắng và đỏ chiếm phần lớn trong bảng màu của ông. Tuy nhiên, sau khi trở về từ châu Âu vào năm 1930, nơi ông gặp gỡ nghệ sĩ vẽ tranh tường chính trị Jose Clement Orozco, kiến trúc sư Thụy Sĩ Le Corbusier và kiến trúc sư cảnh quan Ferdinand Bac, các tác phẩm của ông mới thực sự bùng nổ về màu sắc. Orozco thể hiện sức mạnh của màu sắc khi áp dụng lên quy mô lớn; Le Corbusier cho thấy tư duy thiết kế đương đại, coi ngôi nhà như một cỗ máy; còn từ Bac, ông tiếp cận thế giới kiến trúc cảnh quan và khái niệm rằng sân vườn nên là một khu vực lý tưởng cho thiền định.
Hoa văn quần áo Mexico truyền thống
Dưới ảnh hưởng của những tư duy cấp tiến này, vào đầu những năm 1940, Barragán đã tạo ra phong cách “Mexico Quốc tế” của riêng mình, một sự giao thoa giữa những khái niệm ngoại nhập và vẻ đẹp văn hóa quen thuộc tại Mexico. Ông khẳng định rằng bản thân sẽ không bao giờ hy sinh cái đẹp để đổi lấy hiệu quả. Ông nói không với khái niệm “căn nhà là một cỗ máy”, mà luôn thiết kế những “kiến trúc cảm xúc”, những không gian tạo ra cảm xúc và suy nghĩ cho người trải nghiệm. Ông thường sử dụng vật liệu thô như adobe hay gỗ để tạo nên các kiến trúc choáng ngợp, ứng dụng màu sắc rực rỡ và tạo chiều sâu cho không gian.
Ông kết hợp màu sắc và chu kỳ chuyển động của mặt trời để tạo ra hiệu ứng bóng đổ thay đổi liên tục trong ngày. Ông xác định những cảm xúc mình muốn tạo ra trong một không gian, rồi chọn màu sắc có thể tạo ra cảm xúc đó và kết hợp với ánh nắng tự nhiên.
Đến cuối những năm 1940, Barragán sử dụng các kỹ thuật nghệ thuật đương đại và ứng dụng cách sắp xếp màu sắc trong hội họa vào thiết kế kiến trúc để tạo chiều sâu, tương tác với ánh sáng và tạo ra nhiều đột phá trong thiết kế. Những bức tường trắng được đan xen với nhiều màu sắc đa dạng: vàng chói, hồng, fuchsia, magenta, vermillion, đỏ cadmium, indigo, cobalt, lục bảo, lilac và tím thẫm. Màu sắc của Barragán không mang tính tự phát mà bắt nguồn từ sự giao thoa giữa truyền thống và thế giới bên ngoài.
“Những màu sắc rực rỡ dưới ánh nắng mặt trời Mexico xuất hiện khắp nơi trong đời sống hàng ngày cũng như các lễ hội. Những màu sắc này táo bạo, ấn tượng và giao thoa với những màu sắc nhiệt đới khác từ cây cỏ và chim chóc, từ đó tạo nên vẻ đẹp hoàn mỹ hồi phục tinh thần cho chúng tôi.”
Khám phá những kiệt tác kiến trúc mang đậm dấu ấn Luis Barragán
Casa Barragán
Casa Barragán
Tọa lạc trong khu phố Tacubaya, Casa Barragán là nhà và studio của kiến trúc sư. Thiết kế của công trình không chỉ hài hòa với văn hóa xung quanh mà còn định hướng phát triển cho khu vực này. Casa Barragán sử dụng gần như toàn bộ vật liệu thô và ứng dụng những màu sắc đặc trưng của kiến trúc Mexico như vàng và hồng. Với những chi tiết độc đáo trong thiết kế nội thất và cách “chơi đùa” với ánh sáng, Barragán đã tạo ra một không gian “nhiệm màu” mang đến những trải nghiệm khó quên cho du khách.
Casa Barragán
Điểm nổi bật trong thiết kế của Casa Barragán là cách nhà thiết kế tận dụng các mặt phẳng và ánh sáng, cả tự nhiên lẫn nhân tạo. Giếng trời và cửa sổ trong nhà tạo điều kiện để du khách theo dõi sự thay đổi của ánh sáng trong ngày. Mục đích chính của các cửa sổ là để ánh sáng tự nhiên tràn vào nhà, đồng thời người trong nhà có thể thưởng ngoạn phong cảnh thiên nhiên. Barragán thường coi mình là một nhà kiến trúc cảnh quan, vì đối với ông, phần bên ngoài và môi trường xung quanh một tòa nhà quan trọng không kém phần nội thất.
Casa Barragán
Khi bước vào nhà, du khách sẽ đi dọc theo một hành lang tối trước khi bất ngờ đối diện với một bức tường màu hồng, phong cách đặc trưng của Barragán. Căn phòng này (sảnh) chỉ có chức năng gọi điện, nhưng vẫn được chiếu sáng đầy đủ và trang trí đơn giản với một bộ bàn ghế, thứ không thay đổi vị trí trong suốt 50 năm qua. Với chiều cao gấp đôi so với các tầng còn lại, các căn phòng ở tầng trệt được ngăn cách với nhau bởi những bức tường thấp hơn.
Casa Barragán
Những bậc thang dẫn du khách đến các tầng khác của căn nhà, bao gồm phòng ngủ và khu vực làm việc. Mỗi tầng đều có màu sắc rực rỡ và thiết kế đơn giản, khu vực ban công và mái nhà cũng không ngoại lệ. Barragán đã tìm thấy sự lãng mạn của thơ văn trong kiến trúc, thoát khỏi những quy chuẩn và giới hạn truyền thống để tạo ra một phong cách độc đáo định nghĩa con người và phong cách kiến trúc của ông. Ông kết hợp trải nghiệm cá nhân, giấc mơ và ký ức của mình thành một trải nghiệm vật lý cho tất cả mọi người, từ bất kỳ nền văn hóa hay thời đại nào.
Torres de Satelite
Torres de Satelite
Torres de Satelite
Torres de Satelite
Torres de Satelite, một cột mốc đánh dấu tương lai rực rỡ của Ciudad Satélite, được thành lập năm 1957. Tuyệt tác kiến trúc này là sự hợp tác giữa Barragán, họa sĩ Jesus Rayes Ferreira và nhà điêu khắc Mathias Goeritz. Năm kim tự tháp độc lập, ba trong số đó được sơn màu đỏ, xanh và vàng, hai cái còn lại sơn màu trắng trung tính, tọa lạc tại khu vực quảng trường trung tâm của khu vực ngoại ô Mexico này. Hoa văn sần sùi tạo ra bởi những khung gỗ trong quá trình thi công đã biến công trình này thành một tác phẩm giao thoa giữa nghệ thuật và kiến trúc.
Casa Gilardi
Casa Gilardi
Casa Gilardi, căn nhà cuối cùng được Barragán thiết kế trong sự nghiệp của mình, mang nhiều nét tương đồng với thiết kế căn nhà của ông: tạo ấn tượng về vẻ bề ngoài và tận dụng các yếu tố tự nhiên như ánh sáng và nước. Màu sắc cũng là một yếu tố không thể bỏ qua khi nhắc đến Casa Gilardi. Những gam màu mạnh mẽ được sử dụng cho công trình này dựa trên các bức tranh của nghệ sĩ người Mexico Chucho Reyes Ferreira, và cứ vài năm lại phải được sơn lại một lần để đảm bảo tính chính xác.
Công trình này sử dụng tất cả những yếu tố mà Barragán yêu thích trong sự nghiệp của mình, như gạch, vữa stucco và kính màu Onix. Căn nhà xoay quanh một cây phượng tím có sẵn. Thực chất, chính cây phượng này là lý do khiến Barragán quyết định thực hiện dự án cuối cùng trong sự nghiệp của mình. Ban đầu, ông không định chấp nhận yêu cầu thiết kế căn nhà, nhưng sau khi ghé thăm và thấy cây phượng này, Luis Barragán đã nói với chủ nhà: “Đừng chặt nó, vì căn nhà sẽ được xây dựng xoay quanh nó,” và “Tôi muốn anh để tôi thực hiện mọi ý tưởng mà tôi còn trong đầu mình.” Một cánh cửa hồng ở tầng giữa dẫn ra ban công, nơi bạn có thể tận hưởng vẻ đẹp hài hòa giữa màu sắc ngoại thất căn nhà với cây phượng tím trung tâm một cách trọn vẹn nhất.
Casa Gilardi
Công trình tọa lạc tại khu phố San Miguel de Chapultepec của Thành phố Mexico. Phần bên ngoài tòa nhà rực rỡ với những bức tường sơn màu hồng. Cửa gỗ phía trước dẫn du khách qua một hành lang tối đến một cầu thang với ánh nắng chiếu từ trên xuống.
Từ khu vực sân trước, bạn có thể đi tới hành lang thứ hai ở tầng trệt, được chiếu sáng bởi một dãy cửa sổ dọc thẳng hàng đặt ở một bên tường. Phần kính được tô màu tạo nên ánh vàng lấp đầy không gian. Cuối hành lang là một căn phòng mở bao gồm hồ bơi, nơi chủ nhà dùng để bày tiệc.
Hồ bơi được điểm xuyết bởi những mặt phẳng màu xanh dương và đỏ, kéo dài thẳng đứng đến giếng trời được ẩn đi. Những mặt phẳng này phản chiếu ánh sáng tự nhiên và thay đổi trong ngày. Ở phần sân vườn, những bức tường được sơn màu trắng và tím để giống với màu hoa trên cây. Về vị trí các phòng trong nhà, phòng bếp và nhà tắm đặt ở tầng trệt, một phòng khách ở tầng giữa và hai phòng ngủ ở tầng trên cùng. Tất cả đều được trang trí bởi những đồ vật do đích thân Barragán chọn, từ đồ cổ đến những thiết kế được tạo ra đặc biệt cho căn nhà này.
Casa Gilardi
Chapel of the Capuchinas
Chapel of the Capuchinas
Chapel of the Capuchinas
Nhà thờ do Barragán thiết kế không chỉ đẹp mà còn tạo cảm giác an yên, linh thiêng và an ủi bất kỳ ai ghé thăm. Hàng lang thờ phụng được sơn màu vàng kết hợp với ánh sáng tự nhiên giúp cả không gian mang một sắc vàng độc đáo. Tất cả chi tiết nội thất biến không gian bên trong thành một thiên đường thực sự: cây thánh giá khổng lồ, chiếc ghế dài được gắn vào tường như thể đang lơ lửng, những tia nắng lấp ló qua khe cửa sổ nhỏ, từng chi tiết nhỏ nhất tạo nên sự quyến rũ và độc nhất cho công trình này.
Gálvez House
Gálvez House
Gálvez House
Gálvez House
Gálvez House
Dự án này hướng đến một tầm cao hơn của sự đương đại. Đối với tòa nhà này, kiến trúc sư có ý định tạo nên sự giao thoa giữa công trình với con phố mà nó tọa lạc cũng như các yếu tố xung quanh. Một khái niệm nghe có vẻ mơ hồ, nhưng kết quả thu được là một tác phẩm nghệ thuật xứng đáng lọt vào danh sách các tác phẩm vĩ đại nhất của Barragán. Được hoàn thiện với gam màu Mexico, bức tường vữa stucco được sơn màu hồng, vàng và trắng, điểm xuyết bởi những ô cửa sổ viền trắng. Sự trung thành của Barragán với các vật liệu thô sơ một lần nữa được thể hiện qua sàn nhà bằng gỗ và sỏi.
Mexico: Nơi kiến trúc kể những câu chuyện bất tận
Những công trình kiến trúc ấn tượng tại Mexico không chỉ là những khối bê tông vô tri, mà là những tác phẩm nghệ thuật sống động, kể những câu chuyện về lịch sử, văn hóa và con người nơi đây. Từ những di sản của Luis Barragán đến những công trình cổ đại và hiện đại khác, Mexico là một điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích kiến trúc và muốn khám phá những giá trị văn hóa độc đáo. Hãy đến và cảm nhận sự kỳ diệu của kiến trúc Mexico, nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện, tạo nên một bức tranh văn hóa đầy màu sắc và cảm xúc.