Năm 2024 chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của văn hóa Việt Nam với hàng loạt sự kiện đặc sắc, đánh dấu bước chuyển mình ấn tượng trên nhiều lĩnh vực. Từ chính sách vĩ mô đến những hoạt động nghệ thuật sôi nổi, từ di sản văn hóa được vinh danh đến những lễ hội truyền thống độc đáo, tất cả đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu, đậm đà bản sắc dân tộc. Bài viết này điểm lại 10 sự kiện văn hóa Việt Nam tiêu biểu trong năm 2024, những dấu ấn nổi bật góp phần khẳng định vị thế và sức sống của văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế và trong lòng mỗi người dân.
Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 – Đầu tư cho tương lai văn hóa Việt
Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035
Quốc hội khóa XV đã thông qua chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, một quyết sách có tầm nhìn chiến lược, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa. Chương trình này không chỉ là sự cụ thể hóa các chủ trương, đường lối về phát triển văn hóa mà còn là bước đột phá, tạo động lực mạnh mẽ để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Chương trình tập trung vào nhiều lĩnh vực then chốt của văn hóa, nghệ thuật như di sản văn hóa, văn hóa cơ sở, nghệ thuật biểu diễn, văn học, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, điện ảnh, thư viện, giáo dục văn hóa, đào tạo, văn hóa dân tộc, văn hóa đối ngoại và công nghiệp văn hóa. Phạm vi thực hiện chương trình trải rộng trên cả nước và ở một số quốc gia có mối quan hệ văn hóa lâu dài với Việt Nam, nơi có đông đảo cộng đồng người Việt sinh sống, làm việc và học tập.
Việc triển khai chương trình theo hướng phân cấp, phân quyền tối đa cho địa phương, đúng với tinh thần chỉ đạo “Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” thể hiện sự tin tưởng vào năng lực và trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương trong việc phát triển văn hóa. Đây là một sự kiện văn hóa Việt Nam mang tính chiến lược, mở ra một giai đoạn phát triển mới, toàn diện và bền vững cho văn hóa nước nhà.
Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) – Hoàn thiện hành lang pháp lý cho di sản
Luật Di sản văn hóa (sửa đổi)Quốc hội khóa XV cũng đã thông qua Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), một dấu mốc quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho lĩnh vực di sản văn hóa. Luật sửa đổi dựa trên cơ sở kế thừa những nội dung còn phù hợp của Luật Di sản văn hóa năm 2001 và các sửa đổi, bổ sung năm 2009, đồng thời khắc phục những khó khăn, vướng mắc, giải quyết các vấn đề phát sinh trong thực tiễn quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) tập trung giải quyết ba nhóm chính sách lớn: hoàn thiện các quy định về bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân quyền quản lý nhà nước về di sản văn hóa; và hoàn thiện các quy định về huy động nguồn lực cho công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Luật bổ sung 12 quy định mới, điều chỉnh những bất cập và nội dung cấp thiết hiện nay như: quản lý di sản tư liệu, chính sách đối với nghệ nhân di sản văn hóa phi vật thể, bảo vệ di sản văn hóa có nguy cơ mai một, phân cấp thẩm quyền cho địa phương trong bảo quản, tu sửa di tích, quy định về mua và đưa di vật, cổ vật nguồn gốc Việt Nam từ nước ngoài về nước, xếp hạng di sản văn hóa có địa bàn phân bố từ 2 địa phương trở lên, hồ sơ đa quốc gia, và quy định về sử dụng, khai thác di sản văn hóa. Đây là một sự kiện văn hóa Việt Nam mang tính pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của đất nước.
Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa, thể thao và hệ thống du lịch – Kiến tạo hạ tầng văn hóa đồng bộ
Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa, thể thao và hệ thống du lịch
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao; Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là những dấu mốc quan trọng, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, thực hiện chủ trương, đường lối và chính sách phát triển văn hóa, thể thao và du lịch Việt Nam trong thời kỳ mới.
Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao có ý nghĩa quan trọng trong việc gắn kết với cơ chế thị trường, tạo nguồn lực phát triển công nghiệp văn hóa và kinh tế thể thao. Mục tiêu là hình thành các sản phẩm, dịch vụ văn hóa, thể thao chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của xã hội, phục vụ học tập, rèn luyện suốt đời của người dân, góp phần xây dựng xã hội văn minh, hiện đại.
Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 được xem là căn cứ quan trọng để định hướng phát triển du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế mũi nhọn theo tinh thần Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị. Quy hoạch này tập trung vào phát triển du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử và thiên nhiên của Việt Nam. Sự kiện này thể hiện tầm nhìn dài hạn trong việc phát triển hạ tầng văn hóa, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của văn hóa và du lịch Việt Nam.
Chuỗi sự kiện kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ – Tôn vinh giá trị lịch sử, văn hóa
Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
Năm 2024, Việt Nam long trọng tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 – 7/5/2024), một sự kiện chính trị quan trọng, được lãnh đạo Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Nhiều chương trình hoành tráng, quy mô, mang ý nghĩa và sức lan tỏa lớn đã được tổ chức, góp phần khẳng định ý nghĩa, tầm vóc lịch sử vĩ đại của Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Các hoạt động văn hóa phong phú, đa dạng như triển lãm, liên hoan nghệ thuật, chiếu phim, biểu diễn nghệ thuật, hội thảo khoa học… đã tái hiện không khí hào hùng của chiến dịch Điện Biên Phủ, tôn vinh những giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Chuỗi sự kiện kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là dịp để ôn lại trang sử hào hùng của dân tộc mà còn là cơ hội để giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và ý chí vươn lên của thế hệ trẻ. Đây là một sự kiện văn hóa Việt Nam có ý nghĩa lịch sử và chính trị sâu sắc, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân trong và ngoài nước.
“Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” được UNESCO ghi danh – Báu vật văn hóa thế giới
“Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” được UNESCO ghi danh
Ngày 8/5/2024, tại kỳ họp thứ 10 diễn ra ở Ulan Bator (Mông Cổ), “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” của Việt Nam chính thức được ghi danh vào Danh mục Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương của UNESCO. Đây là một sự kiện văn hóa Việt Nam đáng tự hào, khẳng định giá trị văn hóa, lịch sử đặc biệt của di sản Việt Nam trên trường quốc tế.
“Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” là một bộ sưu tập độc đáo gồm 162 hình chạm khắc trên chín đỉnh đồng (Cửu Đỉnh) đặt trước Thế Tổ Miếu trong Hoàng cung Huế. Các hình chạm khắc này thể hiện một cách sinh động và phong phú về địa lý, lịch sử, văn hóa, xã hội và nghệ thuật của Việt Nam dưới triều Nguyễn.
Việc “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” được UNESCO ghi danh không chỉ là niềm vinh dự lớn lao mà còn là trách nhiệm to lớn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản. Sự kiện này góp phần nâng tổng số di sản tư liệu của Việt Nam được UNESCO ghi danh lên 10 di sản, khẳng định vị thế của Việt Nam là một quốc gia có bề dày văn hóa và di sản phong phú.
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh – Di sản văn hóa phi vật thể nhân loại
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh
Ngày 4/12/2024, tại kỳ họp thứ 19 của Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 diễn ra tại Asunción, Cộng hòa Paraguay, UNESCO đã ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Đây là một sự kiện văn hóa Việt Nam có ý nghĩa đặc biệt, tôn vinh giá trị văn hóa tâm linh và tín ngưỡng dân gian của người Việt.
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là một lễ hội truyền thống lớn và quan trọng ở vùng đất An Giang, thu hút hàng triệu lượt khách hành hương mỗi năm. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với Bà Chúa Xứ mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, tín ngưỡng dân gian đặc sắc của vùng đất Nam Bộ.
Việc Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là minh chứng cho sự phong phú và đa dạng của di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam. Sự kiện này cũng góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể, đồng thời quảng bá hình ảnh văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Phát triển công nghiệp văn hóa – Động lực mới cho tăng trưởng kinh tế
Phát triển công nghiệp văn hóa
Năm 2024 ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực trong phát triển công nghiệp văn hóa của Việt Nam. Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024, các concert của chương trình “Anh trai vượt ngàn chông gai”, “Anh trai say hi”, chương trình “Jazz quốc tế lần thứ I – Nha Trang 2024”, thành công của các bộ phim “Đào, Phở và Piano”, “Lật mặt”… đã tạo hiệu ứng tích cực, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa.
Chương trình “Jazz quốc tế lần thứ I – Nha Trang 2024” là minh chứng điển hình về đóng góp vào sự thành công của ngành nghệ thuật biểu diễn năm vừa qua. Đây là lần đầu tiên một liên hoan nhạc Jazz được tổ chức tại Việt Nam, đánh dấu sự kiện quan trọng trong đời sống âm nhạc nước nhà. Hai chương trình truyền hình “Anh trai say hi”, “Anh trai vượt ngàn chông gai” với những con số kỷ lục đã tạo ra điểm sáng cho ngành nghệ thuật biểu diễn – lĩnh vực công nghiệp văn hóa trọng điểm của Việt Nam.
Công nghiệp điện ảnh cũng ghi dấu ấn mới với những đạo diễn “nghìn tỷ” như Trấn Thành, Lý Hải với các bộ phim có tổng doanh thu vượt mốc 1.000 tỷ đồng. Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội tạo dấu ấn kỷ lục với hơn 110 hoạt động, hiện thực hóa sáng kiến của Hà Nội khi gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO. Những sự kiện này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ và tiềm năng to lớn của công nghiệp văn hóa Việt Nam, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế và quảng bá văn hóa Việt Nam.
Chương trình xúc tiến Du lịch-Điện ảnh Việt Nam tại Hollywood – Quảng bá văn hóa qua lăng kính điện ảnh
Chương trình xúc tiến Du lịch-Điện ảnh Việt Nam tại Hollywood
Lần đầu tiên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Chương trình xúc tiến Du lịch-Điện ảnh Việt Nam tại kinh đô điện ảnh Hollywood với quy mô lớn, thu hút hơn 500 khách mời, trong đó có các nhà sản xuất, đạo diễn hàng đầu Hollywood. Đây là bước đột phá, sự đổi mới sáng tạo trong công tác xúc tiến du lịch Việt Nam nhằm khai thác phát triển du lịch thông qua điện ảnh.
Tại chương trình này, nhiều thỏa thuận hợp tác phát triển du lịch, điện ảnh giữa các đơn vị, địa phương của Việt Nam với các nhà làm phim Mỹ đã được ký kết. Chương trình xúc tiến Du lịch – Điện ảnh Việt Nam tại Mỹ giúp cho điểm đến Việt Nam và các sản phẩm, dịch vụ du lịch của Việt Nam tới gần hơn doanh nghiệp du lịch, điện ảnh Mỹ – thị trường lớn của du lịch Việt Nam.
Sự kiện này thể hiện sự chủ động và sáng tạo của Việt Nam trong việc quảng bá du lịch và văn hóa thông qua điện ảnh, một kênh truyền thông hiệu quả và có sức lan tỏa mạnh mẽ. Việc tiếp cận thị trường Hollywood, trung tâm điện ảnh thế giới, mở ra cơ hội lớn để Việt Nam thu hút đầu tư, hợp tác sản xuất phim và quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.
Du lịch Việt Nam phục hồi mạnh mẽ – Điểm đến văn hóa hấp dẫn
Du lịch Việt Nam phục hồi mạnh mẽ
Năm 2024, du lịch Việt Nam đã phục hồi hoàn toàn sau đại dịch Covid-19, đón 17 triệu lượt khách quốc tế và 120 triệu lượt khách nội địa. Nhiều tỉnh, thành trọng điểm du lịch như Hà Nội, Quảng Ninh, Ninh Bình, Đà Nẵng, Nha Trang… đã tự làm mới mình, tổ chức nhiều chương trình du lịch hiệu quả, đón lượng khách quốc tế cao hơn thời điểm trước đại dịch.
Năm 2024, Việt Nam vinh dự đón nhận 3 giải thưởng: “Điểm đến hàng đầu châu Á”, “Điểm đến di sản hàng đầu thế giới” và “Điểm đến thiên nhiên hàng đầu châu Á”. Đây là lần thứ 6 trong 7 năm qua Việt Nam được tôn vinh là “Điểm đến hàng đầu châu Á”, khẳng định vị thế của du lịch Việt Nam là điểm đến hấp dẫn, là ngôi sao sáng trên bản đồ du lịch khu vực châu Á và thế giới.
Du lịch văn hóa đóng vai trò quan trọng trong sự phục hồi và phát triển của du lịch Việt Nam. Các di sản văn hóa thế giới, các lễ hội truyền thống, các làng nghề thủ công, ẩm thực đặc sắc… là những yếu tố thu hút du khách đến với Việt Nam. Sự kiện này khẳng định sức hấp dẫn của văn hóa Việt Nam đối với du khách quốc tế và nội địa, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế và quảng bá hình ảnh đất nước.
Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn và Làng du lịch tốt nhất Trà Quế – Du lịch văn hóa gắn với cộng đồng
Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn và Làng du lịch tốt nhất Trà Quế
Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn lần thứ nhất diễn ra vào tháng 12/2024 là hội nghị mang tính toàn cầu, thu hút sự tham dự của hơn 300 đại biểu từ 50 quốc gia trên toàn thế giới. Hội nghị không chỉ thúc đẩy phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam mà còn thể hiện vai trò, trách nhiệm và uy tín của Việt Nam trong các tổ chức du lịch quốc tế.
Trong khuôn khổ Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn, Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) đã trao danh hiệu Làng du lịch tốt nhất cho làng rau Trà Quế (Hội An, Quảng Nam). Đây là đại diện duy nhất của Việt Nam đoạt giải này trong năm nay. Sự kiện này góp phần tôn vinh giá trị, lan tỏa thương hiệu và quảng bá du lịch Hội An đến với du khách quốc tế.
Du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng ngày càng được chú trọng phát triển ở Việt Nam, gắn kết du lịch với văn hóa địa phương và đời sống cộng đồng. Làng du lịch tốt nhất Trà Quế là một điển hình thành công, kết hợp hài hòa giữa du lịch và bảo tồn văn hóa truyền thống, tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo và hấp dẫn. Sự kiện này thể hiện xu hướng phát triển du lịch bền vững, gắn kết văn hóa và cộng đồng, mang lại lợi ích kinh tế và xã hội cho địa phương.
Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam giành huy chương thế giới – Vinh quang thể thao, tự hào văn hóa dân tộc
Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam giành huy chương thế giới
Tại Cúp bóng chuyền thế giới – FIVB Challenge Cup 2024 diễn ra vào đầu tháng 7 ở Philippines, đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đã làm nên lịch sử cho bóng chuyền nước nhà khi lần đầu tiên giành được huy chương tại một giải đấu cấp độ thế giới. Trước đó, đội tuyển nữ Việt Nam cũng đã bảo vệ thành công chức vô địch Cúp bóng chuyền châu Á – AVC Challenge Cup 2024.
Mặc dù là sự kiện thể thao, nhưng thành tích của đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam mang lại niềm tự hào lớn lao cho người dân Việt Nam, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên đấu trường quốc tế. Thể thao cũng là một phần của văn hóa, thể hiện tinh thần đoàn kết, ý chí vươn lên và khát vọng chiến thắng của dân tộc Việt Nam. Sự kiện này khép lại một năm 2024 đầy thành công và tự hào của văn hóa Việt Nam trên nhiều lĩnh vực.
Kết luận
Năm 2024 là một năm đầy ắp những sự kiện văn hóa Việt Nam nổi bật, từ những quyết sách mang tầm vĩ mô đến những hoạt động nghệ thuật sôi nổi, từ di sản văn hóa được vinh danh đến những thành tích thể thao đáng tự hào. Tất cả đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu, khẳng định sức sống mãnh liệt và tiềm năng phát triển to lớn của văn hóa Việt Nam. Những sự kiện này không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo động lực mới cho phát triển kinh tế, du lịch và quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.