Đà Nẵng, thành phố biển năng động và quyến rũ, không chỉ nổi tiếng với những bãi biển trải dài cát trắng, những cây cầu hiện đại và ẩm thực phong phú, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong số đó, làng đá Non Nước, tọa lạc dưới chân núi Ngũ Hành Sơn hùng vĩ, là một điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai muốn khám phá vẻ đẹp tinh xảo của nghệ thuật điêu khắc đá và tìm hiểu về một làng nghề truyền thống có lịch sử hàng trăm năm. Đến với làng đá Non Nước, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn được hòa mình vào không gian văn hóa đậm đà bản sắc Việt, nơi những đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân đã biến những khối đá vô tri thành những tác phẩm nghệ thuật sống động, mang hồn cốt của dân tộc.
Lịch sử và hình thành làng đá Non Nước: Dấu ấn thời gian trên từng phiến đá
Làng đá Non Nước, hay còn gọi là làng đá mỹ nghệ Non Nước, có lịch sử hình thành từ thế kỷ XVIII. Theo các tư liệu lịch sử và truyền thuyết địa phương, làng nghề này được khởi nguồn bởi ông tổ nghề Huỳnh Bá Quát, một người thợ tài hoa đến từ Thanh Hóa. Trong quá trình khai khẩn đất đai và xây dựng chùa chiền tại vùng đất Ngũ Hành Sơn, ông đã phát hiện ra nguồn đá cẩm thạch dồi dào, chất lượng cao. Nhận thấy tiềm năng của loại đá này, ông đã truyền dạy nghề điêu khắc đá cho người dân địa phương, mở ra một trang sử mới cho vùng đất này.
Trải qua hàng trăm năm phát triển, làng đá Non Nước đã từng bước khẳng định vị thế của mình trong bản đồ các làng nghề truyền thống Việt Nam. Từ những sản phẩm đơn giản phục vụ đời sống sinh hoạt như cối đá, chày giã, đến những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo như tượng Phật, tượng linh thú, đồ trang trí nội thất, các sản phẩm đá mỹ nghệ Non Nước ngày càng đa dạng về mẫu mã, phong phú về chủng loại và nâng cao về chất lượng.
Trong suốt chiều dài lịch sử, làng đá Non Nước cũng đã trải qua nhiều thăng trầm, biến động. Đặc biệt, trong thời kỳ chiến tranh, làng nghề gần như bị mai một. Tuy nhiên, với tình yêu nghề và khát vọng gìn giữ truyền thống của những người nghệ nhân tâm huyết, làng đá Non Nước đã từng bước hồi sinh và phát triển mạnh mẽ. Ngày nay, làng nghề không chỉ là nơi sản xuất ra những sản phẩm đá mỹ nghệ độc đáo mà còn trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Khám phá vẻ đẹp độc đáo của làng đá Non Nước: Từ xưởng chế tác đến kiệt tác nghệ thuật
Khi đặt chân đến làng đá Non Nước, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước không gian tràn ngập đá và những âm thanh đục đẽo vang vọng khắp nơi. Dọc theo con đường làng, những cửa hàng, xưởng chế tác đá san sát nhau bày bán vô số sản phẩm đá mỹ nghệ với đủ kích thước, kiểu dáng và màu sắc. Từ những bức tượng Phật uy nghiêm, tượng Quan Âm Bồ Tát từ bi, tượng các vị thần linh trong tín ngưỡng dân gian, đến những linh vật phong thủy như rồng, phượng, kỳ lân, tỳ hưu, rồi các sản phẩm trang trí nội ngoại thất như đèn đá, bàn ghế đá, chậu hoa đá, tranh đá… tất cả đều được chế tác một cách tỉ mỉ, tinh xảo dưới bàn tay tài hoa của các nghệ nhân.
Tượng Phật Di Lặc bằng đá tại Làng đá Non Nước, Đà Nẵng
Du khách có thể tự do tham quan các xưởng chế tác đá để tận mắt chứng kiến quy trình làm ra một sản phẩm đá mỹ nghệ hoàn chỉnh. Từ khâu chọn đá, phác thảo hình dáng, đục thô, đẽo gọt, cho đến mài dũa, đánh bóng, mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ và tập trung cao độ của người thợ. Đặc biệt, du khách sẽ không khỏi khâm phục trước những nghệ nhân cao tuổi, bằng đôi tay chai sạn và kinh nghiệm dày dặn, họ đã thổi hồn vào những khối đá vô tri, biến chúng thành những tác phẩm nghệ thuật có giá trị thẩm mỹ và văn hóa sâu sắc.
Nghệ nhân làng đá Non Nước đang chế tác tượng
Không chỉ là nơi sản xuất, làng đá Non Nước còn là một bảo tàng sống động về nghệ thuật điêu khắc đá. Mỗi tác phẩm đá mỹ nghệ đều mang trong mình những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh riêng. Đó có thể là những câu chuyện về Phật giáo, về tín ngưỡng dân gian, về lịch sử hình thành và phát triển của làng nghề, hay đơn giản là những cảm xúc, suy tư của người nghệ nhân gửi gắm vào trong từng đường nét, hình khối.
Nghệ thuật điêu khắc đá Non Nước: Tinh hoa của nghề truyền thống
Nghệ thuật điêu khắc đá Non Nước mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, thể hiện qua các đề tài, chủ đề và phong cách chế tác. Các nghệ nhân thường sử dụng các chất liệu đá cẩm thạch tự nhiên được khai thác từ núi Ngũ Hành Sơn với nhiều màu sắc khác nhau như trắng, hồng, xanh, vàng, đen… Mỗi loại đá có những đặc tính riêng, đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật và kinh nghiệm xử lý phù hợp để tạo ra những sản phẩm đẹp và bền.
Các sản phẩm đá mỹ nghệ đa dạng tại làng đá Non Nước
Các sản phẩm đá mỹ nghệ Non Nước rất đa dạng về chủng loại, từ tượng tròn, tượng phù điêu, đến các sản phẩm trang trí, đồ dùng sinh hoạt. Tượng tròn thường được chế tác với các đề tài tôn giáo như tượng Phật, Bồ Tát, tượng La Hán, hoặc các linh vật phong thủy như rồng, lân, quy, phụng… Tượng phù điêu thường được chạm khắc trên các vách đá, bia đá, hoặc các sản phẩm trang trí kiến trúc, thể hiện các tích truyện cổ, các cảnh sinh hoạt đời thường, hoặc các họa tiết hoa văn truyền thống.
Tượng Quan Âm Bồ Tát bằng đá cẩm thạch trắng
Phong cách điêu khắc đá Non Nước cũng rất đa dạng, từ phong cách tả thực tỉ mỉ đến phong cách biểu hiện phóng khoáng. Tuy nhiên, dù theo phong cách nào, các nghệ nhân luôn chú trọng đến việc thể hiện cái hồn, cái thần của đối tượng, tạo nên sự sống động và có chiều sâu cho tác phẩm. Đặc biệt, nghệ thuật điêu khắc đá Non Nước còn mang đậm tính nhân văn, thể hiện qua những thông điệp về hòa bình, tình yêu thương, lòng nhân ái và khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tượng rồng đá được chạm khắc tinh xảo
Trải nghiệm du lịch làng đá Non Nước: Hành trình khám phá văn hóa và nghệ thuật
Để có một trải nghiệm du lịch làng đá Non Nước trọn vẹn và ý nghĩa, du khách có thể kết hợp tham quan làng nghề với việc khám phá núi Ngũ Hành Sơn và các điểm du lịch lân cận khác tại Đà Nẵng.
Thời điểm lý tưởng: Thời gian thích hợp nhất để tham quan làng đá Non Nước là vào mùa khô (từ tháng 3 đến tháng 9), khi thời tiết nắng ráo, thuận lợi cho việc di chuyển và tham quan. Tuy nhiên, du khách cũng có thể đến làng nghề vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, mỗi mùa lại mang đến những trải nghiệm khác nhau.
Phương tiện di chuyển: Làng đá Non Nước nằm cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 8km về phía Đông Nam, rất thuận tiện cho việc di chuyển bằng xe máy, ô tô hoặc taxi. Du khách cũng có thể lựa chọn xe buýt công cộng để tiết kiệm chi phí.
Hoạt động trải nghiệm:
- Tham quan xưởng chế tác đá: Du khách có thể tự do tham quan các xưởng chế tác đá để tìm hiểu quy trình làm ra các sản phẩm đá mỹ nghệ, giao lưu với các nghệ nhân và lắng nghe những câu chuyện về nghề.
- Mua sắm quà lưu niệm: Làng đá Non Nước là một địa điểm lý tưởng để mua sắm quà lưu niệm độc đáo và ý nghĩa. Du khách có thể lựa chọn cho mình những sản phẩm đá mỹ nghệ nhỏ xinh như móc khóa, vòng tay, tượng mini, hoặc các sản phẩm trang trí lớn hơn như tượng Phật, tranh đá, đèn đá…
- Tham gia lớp học điêu khắc đá: Nếu có thời gian và muốn trải nghiệm sâu hơn về nghề điêu khắc đá, du khách có thể đăng ký tham gia các lớp học ngắn ngày do các nghệ nhân làng nghề tổ chức. Đây là cơ hội tuyệt vời để học hỏi những kỹ năng cơ bản và tự tay tạo ra những sản phẩm đá mỹ nghệ đơn giản.
- Khám phá ẩm thực địa phương: Sau khi tham quan làng đá Non Nước, du khách có thể thưởng thức các món ăn đặc sản của Đà Nẵng tại các nhà hàng, quán ăn gần đó. Một số món ăn nổi tiếng nên thử như mì Quảng, bún chả cá, bánh xèo, nem lụi…
Sản phẩm vòng tay đá cẩm thạch non nước
Kết hợp tham quan núi Ngũ Hành Sơn: Làng đá Non Nước nằm ngay dưới chân núi Ngũ Hành Sơn, một danh thắng nổi tiếng của Đà Nẵng. Du khách có thể kết hợp tham quan làng nghề với việc khám phá vẻ đẹp kỳ vĩ của núi Ngũ Hành Sơn, viếng các ngôi chùa cổ kính và chiêm ngưỡng toàn cảnh thành phố biển từ trên cao.
Toàn cảnh núi Ngũ Hành Sơn nhìn từ làng đá Non Nước
Kết luận: Làng đá Non Nước – Điểm đến văn hóa không thể bỏ lỡ ở Đà Nẵng
Làng đá Non Nước không chỉ là một làng nghề truyền thống mà còn là một di sản văn hóa quý giá của Đà Nẵng và Việt Nam. Đến với làng nghề, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn được tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và con người nơi đây. Hành trình khám phá làng đá Non Nước chắc chắn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ và những kỷ niệm khó quên về một vùng đất giàu truyền thống và đậm đà bản sắc văn hóa. Nếu bạn có dịp đến với Đà Nẵng, đừng quên ghé thăm làng đá Non Nước để khám phá vẻ đẹp tinh xảo của nghệ thuật điêu khắc đá và cảm nhận hồn cốt văn hóa Việt ẩn chứa trong từng phiến đá.